ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Οι πόλεμοι μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που έγιναν τα έτη 1878, 1897, 1912-1913.

1. Ο πόλεμος του 1878.

Κατά το 1877-1878 διεξαγόταν Ρωσοτουρκικός πόλεμος, που κατέληξε υπέρ των Ρώσων στη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Αρχικά η Ελλάδα δεν αναμείχτηκε στον πόλεμο, η κυβέρνηση όμως Α. Κουμουνδούρου, που διαδέχτηκε τον Κανάρη, κήρυξετον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας και ο ελληνικός στρατός εισέβαλε στις παραμεθόριες τουρκικές επαρχίες. Αναγκάστηκε όμως να επιστρέψει, όταν η Ρωσία και η Τουρκία έκαναν ανακωχή.

Τα επαναστατικά κινήματα που είχαν οργανωθεί στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και την Κρήτη καταπνίγηκαν στο αίμα από τον τουρκικό στρατό.

2. Ο πόλεμος του 1897.

 Είχε ως αφορμή τη συνεχή παραβίαση του καταστατικού Χάρτη της Χαλέπας από την πλευρά της Τουρκίας. Οι Κρητικοί κήρυξαν επανάσταση και την ένωσή τους με την Ελλάδα, ενώ τμήματα του ελληνικού στόλου έπλεαν προς το νησί με τη διαταγή του πρωθυπουργού Δηλιγιάννη.

Τότε ο σουλτάνος κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Ελλάδας και τον Απρίλιο άρχισαν οι συγκρούσεις των στρατών Ελλάδας και Τουρκίας στα σύνορα των δύο χωρών. Ο ελληνικός στρατός, λιγότερος και πιο ανοργάνωτος, γρήγορα τράπηκε σε φυγή και, υποχωρώντας άτακτα, έφτασε μέχρι τα Φάρσαλα και την Ταράτσα, κοντά στη Λαμία. Με την επέμβαση του τσάρου υπογράφτηκε η ανακωχή της Ταράτσας.

Η συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (Νοέμβριος 1897) υποχρέωσε το σουλτάνο να αποσύρει τα στρατεύματά του από τα ελληνικά εδάφη και την Ελλάδα να πληρώσει για αποζημίωση 100.000.000 φράγκα.

3. Ο πόλεμος του 1912-1913 (Βαλκανικός πόλεμος).

Οι συνεχείς μεμονωμένες εξεγέρσεις των διάφορων εθνοτήτων που βρίσκονταν κάτω από τον τουρκικό ζυγό, αδυνάτισαν αισθητά τη δύναμη της Τουρκίας, πράγμα που οδήγησε τους βαλκανικούς λαούς σε κοινό αγώνα κατά των Τούρκων. Έτσι, στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας το Μαυροβούνιο, στις 4 Οκτωβρίου κήρυξαν πόλεμο οι Σερβοβούλγαροι και ακολούθησε η Ελλάδα στις 5 Οκτωβρίου 1912.

Επικεφαλής του ελληνικού στρατού ήταν ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Πρώτη σημαντικότατη μάχη έγινε στο Σαραντάπορο, όπου ο ελληνικός στρατός στεφανώθηκε με τη νίκη. Μετά κατευθύνθηκε προς τη Θεσσαλονίκη, στην οποία μπήκε θριαμβευτικά απελευθερωτής στις 26 Οκτωβρίου.

 Αργότερα ο ελληνικός στρατός κατέλαβε τη Φλώρινα και την Κορυτσά. Στις 20 Φεβρουαρίου 1913 ο Κωνσταντίνος κατέλαβε και τα Ιωάννινα. Παράλληλα με το στρατό ξηράς και το ναυτικό πραγματοποίησε επιτυχείς επιχειρήσεις. Στις 17 Μαΐου 1913 υπογράφτηκε η ειρήνη του Αγίου Ιακώβου.


ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας στα πλαίσια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου. Στις 6 Απριλίου 1941 οι γερμανικές δυνάμεις επιτέθηκαν εναντίον της Ελλάδας, στα οχυρά της Μακεδονίας. Οι Γερμανοί, βλέποντας τις αποτυχίες των συμμάχων τους Ιταλών, ήθελαν, πριν επιτεθούν στη Ρωσία, να εξασφαλίσουν τα μετόπισθέν τους, κατακτώντας την Ελλάδα.

Τρεις μέρες ο ελληνικός στρατός αγωνίστηκε ηρωικά για να κρατήσει την οχυρωμένη γραμμή των συνόρων, όμως ο οργανωμένος φασιστικός στρατός, χρησιμοποιώντας τα πιο σύγχρονα όπλα και μεγάλη αεροπορική δύναμη, διέσπασε τη γραμμή άμυνας και μπήκε στην Ελλάδα. Στις 27 Απριλίου τα γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στην Αθήνα και σε λίγες μέρες έφτασαν στη Ν. Πελοπόννησο.

Όμως ο πόλεμος συνεχίστηκε στην Κρήτη· και αργότερα, μετά την ολοκληρωτική κατοχή της Ελλάδας, οι Έλληνες δε σταμάτησαν να πολεμούν τους κατακτητές με τα λαϊκά σώματα αντίστασης και με δυνάμεις που είχαν διαφύγει στην Αφρική.


ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας στα πλαίσια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου. πρώτη προκλητική ενέργεια της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδας έγινε στις 15 Αυγούστου 1940, με τον τορπιλισμό του ελληνικού πολεμικού πλοίου "Έλλη" από ιταλικό υποβρύχιο. Στις 28 Οκτωβρίου 1940 έγινε η πρώτη ιταλική επίθεση στην Πίνδο, ύστερα από το ιστορικό τελεσίγραφο και την αρνητική απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης.

Στην αρχή οι ελληνικές δυνάμεις υποχώρησαν, αλλά από τις 14 Νοεμβρίου και μετά εξαπέλυσαν αντεπίθεση και ανακατέλαβαν τα ελληνικά εδάφη. Οι Ιταλοί υποχώρησαν στο εσωτερικό της Αλβανίας, αφήνοντας πίσω τους 9.000 περίπου αιχμάλωτους. Όμως η πείνα και το χιόνι ανέκοψαν την προέλαση του ελληνικού στρατού. Στις 9 Μαρτίου 1941 ο Ιταλοί ανασυνταγμένοι εξαπέλυσαν καινούρια επίθεση, η οποία συνάντησε σθεναρή αντίσταση και απέτυχε.

ΒΑΚΛΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Ονομασία δύο πολέμων που έγιναν από το 1912 μέχρι το 1914 ανάμεσα στα Βαλκανικά κράτη.

Α’ Βαλκανικός Πόλεμος (1912-1913)

Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος κηρύχθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1912. Αιτία ήταν τα σχέδια των Τούρκων για εκτουρκισμό των λαών της Βαλκανικής Χερσονήσου. Τα συμμαχικά κράτη -Ελλάδα, Σερβία, Μαυροβούνιο και Βουλγαρία- δεν είχαν κοινό στρατηγικό σχέδιο.

 Ο Ελληνικός στρατός, με αρχιστράτηγο το διάδοχο Κωνσταντίνο, απελευθέρωσε την Ελασσόνα, την Κατερίνη, τα Γρεβενά και την Κοζάνη. Ο βουλγαρικός στρατός κατέλαβε τη Δυτική Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία και κατευθύνθηκε προς τη Θεσσαλονίκη. Ο σερβικός στρατός κατέλαβε τα Σκόπια και το Μοναστήρι. Ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη στις 27 Οκτωβρίου 1912. Το ελληνικό ναυτικό απελευθέρωσε τη Μυτιλήνη, τη Χίο, τη Λήμνο, την Τένεδο, την Ίμβρο, τη Σάμο και την Ικαρία, αποκλείοντας τον τουρκικό στόλο στα Δαρδανέλλια.

Μετά τη Θεσσαλονίκη, ο ελληνικός στρατός στράφηκε στα Ιωάννινα τα οποία απελευθέρωσε στις 21 Φεβρουαρίου του 1913 και προχώρησε στο Αργυρόκαστρο και την Κορυτσά. Ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε στις 17 Μαΐου 1913, με την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου. Στη συνθήκη αυτή όμως δεν καθορίστηκαν τα σύνορα μεταξύ των βαλκανικών κρατών, γεγονός που οδήγησε στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο.


Β’ Βαλκανικός Πόλεμος (1913-1914)

Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου στις 17 Μαΐου 1913, τα βαλκανικά κράτη προσπάθησαν να καθορίσουν τα σύνορά τους. Οι αξιώσεις των Βουλγάρων σε εδάφη που κατέλαβαν οι ΄Ελληνες και οι Σέρβοι και η άρνηση των δύο κρατών να αποδεχθούν τις απαιτήσεις, αυτές, οδήγησε σε ρήξη με τη Βουλγαρία. Στις 19 Μαΐου 1913 υπογράφηκε αμυντική συμμαχία και στρατιωτική συμφωνία μεταξύ Ελλάδος και Σερβίας.

Ταυτόχρονα καθορίστηκαν τα σύνορα των δύο χωρών, με βάση τα εδάφη που είχαν καταλάβει. Τον Ιούνιο του 1913, τα βουλγαρικά στρατεύματα επιτέθηκαν στα ελληνικά. Η ελληνική αντίδραση ήταν άμεση. Διώχνονται από τη Θεσσαλονίκη οι Βούλγαροι στρατιώτες που στάθμευαν εκεί και ξεκινά γενική επίθεση. Καταλαμβάνεται η Καβάλα, η Αλεξανδρούπολη, η Ξάνθη και η Κομοτηνή.

Μετά από πολλές και σφοδρές μάχες έγινε ανακωχή τον Ιούλιο του 1913 μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Από τον πόλεμο αυτό επωφελήθηκαν η Ρουμανία και η Τουρκία, που κήρυξαν τον πόλεμο στη Βουλγαρία και κατέλαβαν μεγάλο τμήμα του εδάφους της.

Ο Β’ Βαλκανικός πόλεμος έληξε με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, στις 28 Ιουλίου 1913. Στην Ελλάδα παραχωρήθηκε η Ανατολική Μακεδονία και η Νότια ΄Ηπειρος. Στις 14 Φεβρουαρίου 1914, με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, παραχωρήθηκαν τα νησιά του Αιγαίου, εκτός από τα Δωδεκάνησα που εξακολουθούσαν να είναι κάτω από την Ιταλική Κυριαρχία.

ΑΛΛΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Ολυνθιακός Πόλεμος.

Ονομάστηκε έτσι ο πόλεμος που έγινε μεταξύ του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας και του Κοινού της Χαλκιδικής από το 349 π.Χ. ως το 348 π.Χ.. Αρχηγός των πόλεων της Χαλκιδικής ήταν η πόλη Όλυνθος. Ο Φίλιππος άρχισε να καταλαμβάνει τις πόλεις της Χαλκιδικής και την άνοιξη του 348 π.Χ. άρχισε να πολιορκεί την Όλυνθο.

Οι Ολύνθιοι ζήτησαν τη βοήθεια των Αθηναίων (τότε ο Δημοσθένης εκφώνησε τους τρείς ολυνθιακούς λόγους του για να προτρέψει τους Αθηναίους να στείλουν βοήθεια), αλλά η Αθηναίοι καθυστέρησαν να στείλουν στρατιωτική βοήθεια, με αποτέλεσμα ο Φίλιππος να ισοπεδώσει την πόλη και να πουλήσει τους κατοίκους της για δούλους.

Πελλοπονησιακός Πόλεμος.

Η μεγάλη ακμή του αθηναϊκού κράτους κατά τον 5ο π.Χ. αι. και η τάση του για εκμετάλλευση των συμμάχων της, ξύπνησε την αντιζηλία της Σπάρτης. Έτσι οι δύο πόλεις οδηγήθηκαν σε μια αιματηρή ρήξη, τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, που άρχισε το 431 π.Χ. και τελείωσε το 404 π.Χ., με ήττα των Αθηναίων, κατάληψη της πόλης και κατάλυση της ηγεμονίας της.

Σύμμαχοι των Αθηναίων ήταν η Χίος, η Λέσβος, η Κέρκυρα, η Κεφαλλονιά, η Μεσσήνη, η Ναύπακτος και η Ακαρνανία. Σύμμαχοι των Σπαρτιατών ήταν όλοι οι Πελοποννήσιοι, εκτός από τους Αργείους.

Ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας έγινε το 480 π.Χ., κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων. Κύριος πρωταγωνιστής ης υπήρξε ο Θεμιστοκλής. Πρόβλεψε σωστά ότι οι Πέρσες δύσκολα θα μπορούσαν να ελιχθούν στα στενά της Σαλαμίνας και ειδοποίησε “κρυφά” τον Ξέρξη ότι θα έπρεπε να προλάβει την αποχώρηση του ελληνικού στόλου από το νησί. Οι Έλληνες στο μεταξύ είχαν αποκλείσει τις δύο διεξόδους, του Φαλήρου και του στενού των Μεγάρων, και περίμεναν τους Πέρσες. Έτσι τους αιφνιδίασαν και τους έτρεψαν σε φυγή.

Περσικός Πόλεμος.

Ονομασία των πολέμων που έγιναν τον 5ο π.Χ. αι. ανάμεσα στους Έλληνες και τους Πέρσες. Αιτία των Περσικών Πολέμων ήταν η επεκτατική πολιτική των Περσών προς την Ευρώπη και ο εμπορικός ανταγωνισμός τους με τους Έλληνες για την κυριαρχία στη Μεσόγειο. Κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων έγιναν τρεις αποτυχημένες εκστρατείς των Περσών.

Η Α’ Εκστρατεία έγινε το 492 π.Χ. και στέφθηκε με ολοκληρωτική αποτυχία, καθώς ο περσικός στόλος καταποντίστηκε από μεγάλη θαλασσοταραχή στις ακτές του Άθωνα και ο περσικός στρατός υποχώρησε μετά από μάχες με τους Θράκες.Η Β’ Εκστρατεία έγινε το 490 π.Χ. και έληξε άδοξα για τους Πέρσες. Ενωμένοι οι Έλληνες τους αντιμετώπισαν στη μάχη του Μαραθώνα, όπου τους κατατρόπωσαν και τους υποχρέωσαννα υποχωρήσουν.Η Γ’ Εκστρατεία έγινε το 480 π.Χ. Σ’ αυτήν οι Πέρσες κατέβηκαν με μια τεράστια στρατιά (πάνω από 1.000.000 στρατιώτες, 89.000 ιππείς και 1.207 πλοία).

Οι Έλληνες τους αντιμετώπισαν στις Θερμοπύλες (480 π.Χ.), στη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.) και στις Πλαταιές (479 π.Χ.). Μετά τις μάχες αυτές, όσοι Πέρσες επέζησαν επέστρεψαν στην πατρίδα τους, τερματίζοντας τις εκστρατείες τους εναντίον των Ελλήνων.